Ochrona dróg oddechowych

DROGI ODDECHOWE

Zgodnie z dyrektywą 89/686/EWG sprzęt ochrony osobistej chroniący drogi oddechowe przed substancjami chemicznymi i pyłami zaklasyfikowany jest do ochron, które muszą posiadać kategorię III, czyli do kategorii ochrony przed najwyższym ryzykiem utraty zdrowia.

Podstawowe warunki, które musi spełniać powietrze, którym oddycha pracownik:

- stężenie poszczególnych substancji w zakresie dopuszczalnych norm,
- temperatura powietrza w zakresie dopuszczalnym dla normalnego funkcjonowania człowieka,
- zawartość tlenu na poziomie przekraczającym 17%.

Podział sprzętu ochrony dróg oddechowych

Podstawą, według której dokonuje się podziału środków ochrony dróg oddechowych jest norma EN133 „Sprzęt ochrony układu oddechowego”. Klasyfikacja przeprowadzana jest na podstawie zawartości substancji szkodliwych oraz zawartości tlenu.

Ze względu na rodzaj zagrożenia, można wyróżnić dwa rodzaje sytuacji:

- występowanie w powietrzu substancji szkodliwych, takich jak opary, gazy, pyły itp.,

- niedobór w powietrzu tlenu (zawartość poniżej 17%).

Podział ten w znaczący sposób wpływa na sposób ochrony dróg oddechowych pracownika - w zależności od wymogów należy stosować sprzęt oczyszczający lub izolujący.

Sprzęt oczyszczający

Oczyszczanie powietrza z chemicznych substancji szkodliwych oraz pyłów odbywa się przy użyciu filtrów, pochłaniaczy oraz filtropochłaniaczy.

Środki te nie są samodzielną ochroną, ale wymagają dodatkowych elementów wchodzących w skład danego systemu ochrony, takich jak: półmaski, maski, kaptury, hełmy itp. Wyjątek od tej reguły stanowią półmaski jednorazowego użytku - w takim wypadku filtr i maska stanowi całość.

Sprzęt oczyszczający w określonych wypadkach może być dodatkowo wyposażony w elementy wymuszające lub wspomagające obieg powietrza.

Zgodnie z normą EN143 „Sprzęt ochrony układu oddechowego - wymagania, badanie, znakowanie” filtry zostały przyporządkowane do 3 klas ochrony. uwzględniając stopień ich skuteczności - ilości zatrzymanych szkodliwych substancji, określanej mianem poziomu penetracji.

Podział filtrów przeciwpyłowych do półmasek i masek całotwarzowych chroniących przed pyłami i aerozolami:

NDS - Najwyższe Dopuszczalne Stężenie

Podział filtrów krótkoczasowych (masek przeciwpyłowych jednorazowych):

NDS - Najwyższe Dopuszczalne Stężenie

Sprzęt pochłaniający

Sprzęt pochłaniający składa się z części twarzowej oraz pochłaniaczy. Stosowany jest w środowisku, w którym istnieje zagrożenie zatrucia substancjami chemicznymi w postaci oparów i gazów. Pochłaniacze klasyfikuje się na podstawie substancji, przed którymi mają chronić.

Podział pochłaniaczy gazowych według klas i typów:

̊̊Podział pochłaniaczy ze względu na zakres działania:

Sprzęt filtrująco-pochłaniający to kombinacja filtrów i pochłaniaczy, zatem stanowi ochronę zarówno przed gazami jak i cząstkami stałymi.

Sprzęt izolujący

Sprzęt izolujący ma za zadanie izolowanie użytkownika od powietrza zawierającego szkodliwe czynniki lub też pozbawionego wystarczającej ilości tlenu. Sprzęt taki zapewnia dopływ powietrza z niezależnego źródła oraz zapewnia, że szkodliwe powietrze znajdujące się w danym środowisku nie dotrze do płuc użytkownika. Sprzęt taki można podzielić na:
- sprzęt stacjonarny (aparaty wężowe sprężonego powietrza),
- sprzęt autonomiczny (aparaty butlowe, regeneracyjne).

Specjalną grupę ochron oddechowych stanowi sprzęt ucieczkowy. Sprzęt ten przeznaczony jest do użytkowania podczas ewakuacji ze strefy zagrożenia. Sprzęt ten nie jest użytkowany podczas regularnej pracy, a jedynie w nagłych wypadkach, gdy zachodzi konieczność nagłego opuszczenia skażonego środowiska.

Definicje stosowane dla ochrony dróg oddechowych

NDS

Najwyższe dopuszczalne stężenie – wartość średnia ważona – stężenie toksycznego związku chemicznego, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określono w Kodeksie Pracy, przez jego okres aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia, oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

APF

Założony poziom ochrony (Assigned Protection Factor). Poziom zabezpieczenia zapewniany przez daną ochronę, który jest osiągany w 95% przy założeniu użytkowania w pełni sprawnego sprzętu przez wyszkolonych i doświadczonych pracowników.

NPF

Nominalny poziom ochrony (Nominal Protection Factor). Nominalny poziom ochrony przy założeniu maksymalnego procentowego wycieku wewnętrznego dopuszczalnego dla danego typu ochrony.

PODSTAWOWE ZAGROŻENIA DRÓG ODDECHOWYCH, WYSTĘPUJĄCE W MIEJSCU PRACY

Podstawowy podział środków ochrony dróg oddechowych

Można wyróżnić następujące rodzaje środków ochrony:

- Filtry krótkoczasowe - filtry zakrywają nos i usta, własności ochronne zależą od zastosowanego materiału. Powietrze przepływa przez materiał filtrujący podczas wdechu, powietrze wydychane przedostaje się przez materiał lub też poprzez zawór wydechowy.

- Półmaski - powietrze wdychane przepływa przez jeden lub kilka filtrów, pochłaniaczy lub też filtropochłaniaczy w półmasce. Wydychane powietrze wydostaje się poprzez zawór wydechowy. Po zużyciu filtra lub pochłaniacza należy wymienić go na nowy. Półmaski zakrywają brodę usta i nos.

- Maski pełne - w działaniu są analogiczne do półmasek, ale zapewniają również przykrycie oczu.

- Środki ochrony wspomagane wentylatorem - w wypadku sprzętu ochrony należącego do tej kategorii powietrze wtłaczane jest do hełmu, części twarzowej lub kaptura za pomocą wentylatora przez jeden lub kilka filtrów. Wentylator zasilany jest z akumulatora lub baterii. Powietrze wydychane wypływa przez zawory wydechowe.

- Środki ochrony zasilane powietrzem - powietrze oddechowe pobierane jest z przenośnej butli lub sieci zasilającej i doprowadzane przez wąż do maski pełnej lub też kaptura, ewentualnie do półmaski. Wymagany jest osobny filtr w celu oczyszczenia powietrza zanim trafi ono do aparatu oddechowego.

WYKAZ NORM :